Lịch sử Việt Nam ghi dấu nhiều trang sử hào hùng, và trong số đó, phong trào Cần Vương nổi lên như một biểu tượng của ý chí quật cường chống ngoại xâm. Đằng sau sự kiện trọng đại này là hình ảnh vị phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương khi đang ở đâu? Bài viết này của Inter Stella sẽ làm sáng tỏ những địa điểm lịch sử đã chứng kiến lời hiệu triệu cứu nước vang vọng khắp non sông.
Bối Cảnh Lịch Sử Dẫn Đến Lời Hiệu Triệu Cần Vương
Giai đoạn cuối thế kỷ 19 chứng kiến sự xâm lăng ngày càng trắng trợn của thực dân Pháp đối với Việt Nam. Sau những hiệp ước bất bình đẳng như Quý Mùi (1883) và Giáp Thân (1884), triều đình nhà Nguyễn trở nên suy yếu, mất dần chủ quyền. Trong bối cảnh ngặt nghèo đó, phái chủ chiến, đứng đầu là Thượng thư Bộ Binh Tôn Thất Thuyết, đã nhận thức rõ ràng về nguy cơ mất nước và chuẩn bị cho một cuộc kháng chiến không thể tránh khỏi. Ông tin rằng chỉ có chiến đấu mới có thể giữ được độc lập dân tộc.
Khuôn khổ chính trị tại Huế lúc bấy giờ vô cùng phức tạp với nhiều phe phái, nhưng Tôn Thất Thuyết vẫn kiên định với đường lối kháng Pháp. Ông đã bí mật củng cố lực lượng, tuyển chọn những người có tinh thần yêu nước vào đội “Phấn nghĩa quân”, đồng thời tổ chức huấn luyện, tích trữ vũ khí và lương thực. Đây là những bước chuẩn bị then chốt cho một cuộc đối đầu trực diện với kẻ thù.
Tôn Thất Thuyết: Từ Quan Lại Phụ Tá Đến Vị Tướng Chủ Chiến
Tôn Thất Thuyết sinh năm 1839 tại xóm Phú Mộng, xã Xuân Hòa, Huế, xuất thân từ một gia đình hoàng tộc nhà Nguyễn. Dù ban đầu chỉ giữ những chức quan nhỏ, nhưng tài năng quân sự và lòng yêu nước của ông nhanh chóng được khẳng định qua các chiến công tiễu phỉ ở miền Bắc vào những năm 1870. Các trận thắng lẫy lừng như Thanh Lâm (Hải Dương) hay Nà Khôn (Thái Nguyên) đã cho thấy khả năng chỉ huy tài ba của ông, khiến ngay cả vua Tự Đức cũng phải khen ngợi là “tướng có uy vũ”, “tài trí đáng khen”.
Từ năm 1873, ông được phong Tham tán Quân vụ kiêm Tham tri Bộ Binh, và chỉ huy cánh quân phối hợp với đội quân Cờ Đen của Lưu Vĩnh Phúc giành thắng lợi lớn tại trận Cầu Giấy (1873), tiêu diệt phó tướng Banny. Sự dũng cảm và quyết đoán của Tôn Thất Thuyết đã trở thành niềm hy vọng cho những người yêu nước, và ông dần trở thành một trong ba phụ chính đại thần trụ cột, gánh vác việc nước khi vua Hàm Nghi còn nhỏ tuổi. Quyết tâm kháng Pháp của ông không hề lay chuyển, mặc cho những thế lực ngăn cản trong triều đình và áp lực từ phía thực dân.
Tôn Thất Thuyết, thủ lĩnh phong trào Cần Vương và người hạ chiếu thay vua Hàm Nghi
- Hoạch Định Dự Án Nghề Nghiệp Tương Lai Của Em Trong Ngành Bất Động Sản
- Khu Công Nghiệp Lương Sơn Hòa Bình: Khám Phá Tiềm Năng Đầu Tư Hấp Dẫn
- Đại học Nông nghiệp ở đâu: Khám phá vị trí và tầm vóc HVN
- Xin Trích Lục Giấy Khai Sinh Ở Đâu: Hướng Dẫn Chi Tiết A-Z
- Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Nhận Tiền Hoàn Lại Của Shopee Ở Đầu
Tân Sở: Nơi Hạ Chiếu Cần Vương Lần Thứ Nhất
Thực dân Pháp không thể chấp nhận một Tôn Thất Thuyết kiên quyết chống đối. Chúng coi ông là “chướng ngại vật nguy hiểm” và tìm mọi cách loại bỏ. Đến ngày 2-7-1885, tướng De Courcy dẫn quân vào kinh thành Huế, với âm mưu tiêu diệt phái chủ chiến và bắt sống Tôn Thất Thuyết. Tuy nhiên, vị phụ chính đại thần này đã chủ động ra tay trước, tổ chức cuộc tấn công bất ngờ vào Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá đêm 4 rạng sáng 5-7-1885.
Mặc dù quân Pháp bị thiệt hại nặng nề, nhưng do chênh lệch về lực lượng và hỏa lực, quân ta buộc phải rút lui. Ngay trong sáng ngày 5-7-1885, Tôn Thất Thuyết đã kịp thời hộ giá vua Hàm Nghi rời khỏi kinh thành Huế, tìm đường đến sơn phòng Tân Sở (nay thuộc huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị). Đây là một căn cứ bí mật đã được ông chuẩn bị từ trước, với “đường thượng đạo” và kho tàng vũ khí, lương thực. Tại nơi hiểm yếu này, vào ngày 13-7-1885, Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi đã ban hành Chiếu Cần Vương lần thứ nhất, kêu gọi toàn dân phò vua cứu nước. Đây là một sự kiện mang tính bước ngoặt, châm ngòi cho một phong trào kháng chiến rộng lớn trên khắp cả nước.
Hành Trình Gian Nan Và Ấu Sơn: Địa Điểm Ban Chiếu Cần Vương Lần Thứ Hai
Sau một thời gian ngắn lưu lại Tân Sở, nhận thấy căn cứ này không còn đủ an toàn trước sự truy lùng gắt gao của quân Pháp, Tôn Thất Thuyết lại tiếp tục hành trình đầy gian khổ. Ông quyết định đưa vua Hàm Nghi và đoàn xa giá rời Quảng Trị, tìm đường ra Thanh Hóa – nơi ông cũng đã ngầm chuẩn bị căn cứ. Tuy nhiên, trên đường đi, đoàn bị quân Pháp bao vây phục kích tại Quảng Bình, buộc phải quay lại Quảng Trị, sau đó men theo biên giới Việt – Lào lên Lao Bảo rồi hướng về phía Bắc.
Cuộc hành trình này đầy thử thách, chứng kiến nhiều vị quan bỏ cuộc, nhưng Tôn Thất Thuyết cùng hai con trai là Tôn Thất Đàm, Tôn Thất Thiệp và một số quan trung thành khác vẫn kiên cường sát cánh bên vua Hàm Nghi. Khi đến Hà Tĩnh, cả đoàn được Nguyễn Chính đón và đưa về sơn phòng Ấu Sơn (thuộc vùng Hương Khê, Hà Tĩnh ngày nay). Tại đây, trong bối cảnh phong trào kháng chiến đang lan rộng và cần một sự cổ vũ mạnh mẽ hơn, vào ngày 20-9-1885, Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi đã ban hành Chiếu Cần Vương lần thứ hai. Bản chiếu này tiếp tục vạch trần dã tâm của thực dân Pháp và sự bất hợp pháp của vua bù nhìn Đồng Khánh, một lần nữa kêu gọi toàn dân đứng lên kháng Pháp, khôi phục nền độc lập dân tộc.
Đường phố Tôn Thất Thuyết, vinh danh người anh hùng hạ chiếu Cần Vương
Tầm Ảnh Hưởng Của Chiếu Cần Vương Và Số Phận Người Anh Hùng
Hai lần ban hành Chiếu Cần Vương, một ở sơn phòng Tân Sở và một ở sơn phòng Ấu Sơn, đã tạo nên một làn sóng yêu nước mãnh liệt, thổi bùng lên phong trào Cần Vương trên khắp ba kỳ của đất nước. Từ miền núi phía Bắc đến đồng bằng Nam Bộ, các cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra liên tiếp, với nhiều thủ lĩnh xuất chúng như Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám, Nguyễn Thiện Thuật, v.v. Uy tín và tầm ảnh hưởng của Tôn Thất Thuyết theo đó ngày càng được củng cố và lan xa, trở thành ngọn cờ tập hợp sức mạnh dân tộc.
Trước tình thế khó khăn ngày càng chồng chất do sự truy lùng gắt gao của quân Pháp và sự phản bội của nhà Thanh, giữa năm 1886, Tôn Thất Thuyết quyết định giao trọng trách bảo vệ vua Hàm Nghi cho hai người con trai và các thủ lĩnh khác, còn mình thì tìm đường sang Trung Quốc cầu viện. Đáng tiếc, nhà Thanh đã thỏa hiệp với Pháp qua Hiệp ước Thiên Tân (1885), nên chuyến đi của ông không thành công. Mặc dù vậy, trong thời gian lưu lại Hoa Nam, Tôn Thất Thuyết vẫn tiếp tục móc nối với các thủ lĩnh kháng chiến trong nước, góp phần thúc đẩy các cuộc nổi dậy ở vùng biên giới. Ông qua đời năm 1913 tại Trung Quốc, mang theo nỗi đau khôn nguôi về vận mệnh đất nước.
FAQs
Tôn Thất Thuyết hạ chiếu Cần Vương lần đầu tiên ở đâu?
Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương lần thứ nhất tại sơn phòng Tân Sở, nay thuộc huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị vào ngày 13-7-1885.
Chiếu Cần Vương lần thứ hai được ban ra tại địa điểm nào?
Chiếu Cần Vương lần thứ hai được Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi ban hành vào ngày 20-9-1885, tại sơn phòng Ấu Sơn (thuộc vùng Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay).
Ai là người đứng sau việc hạ chiếu Cần Vương?
Người chủ đạo đứng sau và trực tiếp soạn thảo, hạ chiếu Cần Vương trên danh nghĩa vua Hàm Nghi là phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết, với sự đồng thuận của nhà vua và phái chủ chiến.
Mục đích chính của chiếu Cần Vương là gì?
Mục đích chính của chiếu Cần Vương là kêu gọi toàn thể thần dân và nhân sĩ cả nước cùng đứng lên, phò vua Hàm Nghi, đánh đuổi thực dân Pháp, khôi phục nền độc lập và chủ quyền dân tộc.
Phong trào Cần Vương kéo dài bao lâu?
Phong trào Cần Vương bùng nổ mạnh mẽ từ năm 1885 sau khi Chiếu Cần Vương được ban ra, và kéo dài đến khoảng cuối thế kỷ 19 (năm 1896), khi các trung tâm kháng chiến lớn bị dập tắt, mặc dù một số cuộc khởi nghĩa vẫn tiếp diễn lẻ tẻ sau đó.
Tôn Thất Thuyết không chỉ là một thủ lĩnh kiên cường của phe chủ chiến mà còn là người khởi phát Phong trào Cần Vương vĩ đại. Dù ở Tân Sở hay Ấu Sơn, lời hiệu triệu cứu nước mà Tôn Thất Thuyết thay mặt vua Hàm Nghi ban ra đã trở thành nguồn cảm hứng bất diệt cho tinh thần yêu nước và ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam. Qua những thông tin này, Inter Stella mong muốn cung cấp cái nhìn sâu sắc về một giai đoạn lịch sử đầy biến động và những đóng góp to lớn của các anh hùng dân tộc.
