Làng gốm Chu Đậu từ lâu đã là một địa danh đầy bí ẩn và cuốn hút trong lịch sử văn hóa Việt Nam. Tọa lạc yên bình bên dòng sông Thái Bình thơ mộng, Chu Đậu, mang ý nghĩa là bến thuyền đậu, từng là trung tâm sản xuất gốm sứ thủ công mỹ nghệ cao cấp. Hành trình khám phá gốm Chu Đậu ở đâu không chỉ là tìm về nguồn gốc mà còn là chiêm ngưỡng di sản văn hóa quý báu đã từng thất lạc và nay đang hồi sinh mạnh mẽ.
Khám phá dấu tích lịch sử và vị trí làng gốm Chu Đậu ở đâu
Câu chuyện về sự ra đời của nghề gốm tại vùng đất này được phát hiện một cách tình cờ và đầy bất ngờ. Mọi sự chú ý bắt đầu đổ dồn về làng gốm cổ khi vào năm 1980, ông Makato Anabuki, nguyên Bí thư Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, tình cờ nhìn thấy một chiếc bình hoa lam tuyệt đẹp được trưng bày tại Viện Bảo tàng Takapisaray ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Trên chiếc bình cao 54cm này có khắc dòng chữ Hán ghi rõ “Thái Hòa bát niên Nam Sách châu, tương nhân Bùi Thị Hý bút”, tạm dịch là tác phẩm của thợ gốm Bùi, người châu Nam Sách vào năm thứ tám niên hiệu Thái Hòa (tức năm 1450). Thông tin này đã kích thích sự tò mò và thúc đẩy các cơ quan chức năng vào cuộc xác minh.
Sau khi nhận được thông tin giá trị này, công cuộc tìm kiếm và khai quật di chỉ khảo cổ đã được đẩy mạnh. Tháng 4 năm 1986, Sở Văn hóa – Thông tin Hải Dương đã tiến hành khai quật tại vùng đất này. Kết quả thật sự gây kinh ngạc khi các nhà khoa học tìm thấy nhiều di vật của một trung tâm gốm mỹ nghệ cao cấp mà trước đó chưa từng được biết đến. Qua tám lần khai quật trên diện tích rộng lớn khoảng 70 nghìn mét vuông tại xã Thái Tân và xã Minh Tân, các nhà khảo cổ đã thu thập được vô số hiện vật gốm cổ cùng hơn 100 dấu vết của các lò nung nằm sâu dưới lòng đất.
Những bằng chứng xác định gốm Chu Đậu ở đâu qua các phát hiện khảo cổ
Những phát hiện từ lòng đất đã giúp người dân địa phương hiểu rõ hơn về quá khứ huy hoàng của tổ tiên mình. Trước đây, việc đào ao hay xây nhà thường xuyên bắt gặp những chiếc mâm đồng, con kê gốm – những công cụ hỗ trợ không thể thiếu trong quá trình nung gốm, nhưng không ai biết rõ công dụng của chúng và thường dùng làm đồ chơi cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, sau các cuộc khai quật, những vật phẩm này đã được xác định là bằng chứng không thể chối cãi về một trung tâm sản xuất sành sứ tầm cỡ quốc tế.
Không chỉ dừng lại ở di chỉ trên mặt đất, các chứng cứ xác thực về thương mại quốc tế của gốm Chu Đậu còn được tìm thấy dưới đáy biển. Sản phẩm gốm Chu Đậu đã được trục vớt từ xác hai con tàu đắm nổi tiếng là tàu Pandanan (Philippines) năm 1993 và tàu Cù Lao Chàm (Việt Nam) năm 1997. Tổng cộng hơn 340 nghìn hiện vật gốm Chu Đậu, trong đó có khoảng 240 nghìn hiện vật còn nguyên vẹn, là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy sản phẩm từ làng gốm này đã được xuất khẩu rộng rãi từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 17.
Những đặc trưng nghệ thuật tạo nên giá trị của gốm Chu Đậu
Giới chuyên môn đánh giá rất cao những tác phẩm gốm tìm thấy, từ dáng vẻ, chất men cho đến các họa tiết trang trí đều đạt đến trình độ hoàn hảo. Các sản phẩm được thể hiện trên nhiều chất liệu men như men trắng hoa lam, men ngọc, hoặc men màu tam thái, thể hiện sự đa dạng trong kỹ thuật chế tác. Phương pháp chế tạo đòi hỏi trình độ cao, bao gồm các công đoạn chuốt, tạo dáng trên bàn xoay, ngắt sản phẩm thành nhiều phần rồi ghép lại và gia công tỉ mỉ.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Nơi Đăng Ký Xin Giấy Xác Nhận Độc Thân Chuẩn Xác Nhất
- **Trợ Lý Dự Án Tuyển Dụng**: Vai Trò Quan Trọng và Cơ Hội Phát Triển
- Nợ Xấu Vay Ở Đâu: Giải Pháp Toàn Diện Cho Người Đang Gặp Khó Khăn
- Bạch Đằng Giang Ở Đâu? Khám Phá Di Tích Quốc Gia Tràng Kênh
- Chung Cư Mỹ Đình Pearl: Điểm Nhấn Sống Xanh Giữa Lòng Thủ Đô
Những hoa văn, họa tiết trên gốm sứ Chu Đậu mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Chúng không chỉ đơn thuần là trang trí mà còn là bức tranh sống động về cuộc sống nông thôn đồng bằng châu thổ sông Hồng. Người xem có thể chiêm ngưỡng những khung cảnh quen thuộc như cảnh mục đồng chăn trâu, chim đậu trên cành hoa, cá bơi dưới nước, hay hình ảnh mái nhà tranh ven sông. Sự tinh xảo trong các kỹ thuật như vẽ, khắc, hay đắp nổi đã tạo nên sự khoáng đạt, giữ tình và hài hòa cho từng món đồ. Hiện nay, các hiện vật gốm quý giá này đang được trưng bày tại 46 bảo tàng trên khắp thế giới, khẳng định vị thế là nơi làm gốm hàng đầu.
Sự hồi sinh và phát triển du lịch làng nghề gốm Chu Đậu
Sau thời kỳ bị chiến tranh Trịnh-Mạc tàn phá khiến các nghệ nhân phải phiêu bạt và lập nên nhiều làng nghề mới, cuộc sống của người dân tại chính mảnh đất sinh ra dòng gốm quý này lại gặp nhiều khó khăn khi phần lớn chỉ quanh quẩn với đồng ruộng và nghề đan chiếu. Năm 2001, một bước ngoặt lớn đã đến khi Công ty CP Gốm Chu Đậu được thành lập với sứ mệnh phục hưng dòng gốm cổ, kết hợp hài hòa với hoạt động du lịch làng nghề.
Với sự đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất mới rộng 33.250m2 trên dòng sông cổ, và tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 là 24 tỷ đồng, hoạt động sản xuất được khởi động lại. 20 nghệ nhân từ các trung tâm gốm lớn như Hà Nội, Bình Dương, Biên Hòa đã hợp tác, nghiên cứu các nét đặc trưng của gốm xưa và thiết kế các mẫu sản phẩm mới. Cùng với đó, 178 công nhân, chủ yếu là người dân địa phương, đã được tuyển dụng và đào tạo, giúp họ nhanh chóng thành thạo các thao tác làm gốm. Ngay sau đó, những lô hàng đầu tiên đã được xuất khẩu thành công sang Tây Ban Nha vào tháng 5 năm 2003, mở ra cơ hội việc làm ổn định với thu nhập bình quân cho hơn 200 cán bộ, công nhân đạt khoảng 10 triệu đồng/người/tháng.
Bên cạnh phát triển thương mại, UBND tỉnh Hải Dương đã đầu tư nâng cấp hệ thống đường giao thông từ quốc lộ 5 vào làng, tu sửa nhà thờ tổ nghề gốm Chu Đậu, và mở cửa Bảo tàng gốm thôn Chu Đậu để đón khách tham quan. Việc công nhận Chu Đậu là Điểm du lịch làng nghề vào năm 2019 đã tạo thêm động lực phát triển mạnh mẽ. Trong tương lai, dự án phát triển sản xuất và du lịch làng nghề sẽ được triển khai trên diện rộng tại hai xã Minh Tân và Thái Tân, xây dựng các vệ tinh làm gốm xuất khẩu mang thương hiệu Chu Đậu, hứa hẹn thay đổi toàn diện bộ mặt vùng quê thuần nông ven sông Thái Bình.
Những câu hỏi thường gặp về gốm Chu Đậu ở đâu
Gốm Chu Đậu có những loại men nào nổi bật?
Các sản phẩm gốm Chu Đậu nổi bật với các loại men truyền thống như men trắng hoa lam, men ngọc bích và men màu tam thái, mỗi loại men đều mang lại vẻ đẹp và nét đặc trưng riêng biệt cho tác phẩm.
Làm thế nào các nhà khoa học xác định được vị trí làng gốm Chu Đậu?
Vị trí làng gốm được xác định thông qua việc đối chiếu thông tin trên chiếc bình gốm cổ tìm thấy tại Thổ Nhĩ Kỳ với các cuộc khai quật khảo cổ học được tiến hành tại khu vực xã Thái Tân và Minh Tân, Hải Dương, nơi phát hiện các lò nung cổ và nhiều hiện vật.
Nghệ thuật trang trí trên gốm Chu Đậu thể hiện chủ đề gì?
Nghệ thuật trang trí trên gốm Chu Đậu chủ yếu thể hiện khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt của cư dân đồng bằng châu thổ sông Hồng, bao gồm các họa tiết về đồng ruộng, chăn trâu, và cảnh vật ven sông.
Qua những dấu tích khảo cổ và sự hồi sinh mạnh mẽ của làng nghề ngày nay, có thể khẳng định rõ ràng gốm Chu Đậu ở đâu chính là vùng đất lịch sử thuộc tỉnh Hải Dương. Inter Stella rất vui vì có thể cung cấp những thông tin chi tiết và sâu sắc về di sản văn hóa gốm sứ quý giá này đến độc giả.
